Herman Loos is sinds kort vrijwilliger bij het collectieve opvangcentrum van Fedasil Kapellen. Hij gaat samen met erkende vluchtelingen op zoek naar huisvesting. Op een gloeiend warme dag pikt hij me op aan het treinstation. Van hieruit rijden we naar het opvangcentrum waar ik hem samen met Fedasil medewerker Esther Van Doninck sprak over zijn engagement.
Hoe ben je op het idee gekomen om vrijwilligerswerk te doen bij Fedasil?
Herman: “Ik deed de laatste 10 jaar arbeidsbegeleiding in Antwerpen. Aangezien een groot deel van de mensen die ik toen ondersteunde mensen waren met een migratieachtergrond, had ik al wat affiniteit met de doelgroep.
Voor de pandemie stuurde ik daarom mijn cv door naar Fedasil. Het heeft toen uiteindelijk, omwille van de verschillende lockdowns, tot begin dit jaar geduurd tot ik werd gecontacteerd. Op de vraag of ik woonbegeleiding wou voorzien voor de inwoners in het centrum ben ik positief ingegaan. Ondertussen doe ik hier ook arbeidsbegeleiding.”
Hoeveel vrijwilligers zijn actief in het centrum?
Esther: “In het totaal schat ik dat minstens 20 vrijwilligers actief zijn. Zij zetten zich in op verschillende domeinen. We merken dat contact met een lokale vrijwilliger echt een enorme positieve duw in de rug is voor de inwoners. Het bevordert de taalverwerving en vergroot het netwerk. We hebben daarom ook een buddyproject lopen.
Woonbegeleiding kwam recent opnieuw bij onze vrijwilligerswerking. Vroeger gebeurde de zoektocht naar een woning steeds vanuit de collectieve opvang, maar sinds de lokale opvanginitiatieven in het leven werden geroepen gebeurt de transitie van hieruit. De enorme opvang- en wooncrisis en de verhoogde aankomst van Oekraïense vluchtelingen hebben ervoor gezorgd dat heel wat van deze lokale plekken zijn geschrapt. Daardoor komt die taak terug vaker en vaker bij ons te liggen.
Na erkenning heeft de vluchteling twee tot maximaal vier maanden tijd om op zoek te gaan naar een woning. De begeleiding hiervan is intensief en komt bovenop het takenpakket van de maatschappelijk werkers. De ondersteuning van vrijwilligers is daarom essentieel. Herman was al vroeg bij de heropstart betrokken bij onze woonwerking. Ondertussen neemt hij zelf een ondersteunende rol op voor nieuwe vrijwilligers”
Hoe verliep de start als woningzoeker?
Herman: “Toen ik begon met dit vrijwilligerswerk, had ik geen relevante voorkennis. Ik was helemaal niet thuis in de huur- en asielwetgeving. Daarnaast moest ik ook op zoek gaan naar een methode om mensen te begeleiden. Dat was een hele opgave met beperkte omkadering.
Toen las ik over het ‘De Nieuwe Buren’ project. Via Julien kwam ik in contact te staan met het Protestants Sociaal Centrum en de woonclub van Mondiale Werken regio Lier. In Lier kon ik deelnemen aan enkele infosessies over woonbegeleiding. Dat heeft me enorm geholpen. Binnenkort plan ik ook nog langs te gaan bij Huizen van Vrede om me te laten inspireren door hun woon-cv’s.”
Hoe ga je nu te werk?
Herman: “Omdat het belangrijk is om gericht te zoeken, beginnen we steeds met een kennismakingsgesprek. In de zoektocht die volgt probeer ik de vluchteling zo veel mogelijk zelfstandig op pad te sturen. Daarvoor krijgen ze hints mee over hoe ze best te werk gaan: raadpleeg je netwerk, houd (indien mogelijk) de immosites in de gaten, maak foto’s van verhuurborden etc.
Nadien neem ik contact op met de verhuurder. Een uitnodiging krijgen voor een huisbezoek lukt meestal nog, maar eenmaal op locatie sta je vaak aan te schuiven tussen een dertigtal andere kandidaten. Omdat daar bijna altijd iemand tussen zit die meer garanties kan bieden aan de eigenaar, is het niet evident om als vluchteling gekozen te worden. Mijn aanwezigheid en begeleiding bij het huisbezoek verhoogt de kans dat ze alsnog mogen intrekken.”
Esther: “Hun eigen netwerk is vooral ook heel belangrijk. Als erkende vluchtelingen een woonst kunnen betrekken, is dat vaak via vrienden of familie. Zij nemen dan bijvoorbeeld de plaats in van een vriend die elders een woning heeft gevonden.”
Herman: “Ik verzorg ook mee het contact met de overheidsinstanties. Dat is belangrijk voor de realisatie van het recht op zaken zoals de huursubsidie en de installatiepremie. Daarnaast ondersteun ik ook bij de zoektocht naar meubilair en andere huishoudelijke benodigdheden, maar eveneens bij de toeleiding naar hobby’s en werk. Zo vergroot hun netwerk en zelfredzaamheid, en versnelt de integratie in hun nieuwe omgeving.”
Welke begeleiding biedt het centrum aan de woningzoekers?
Esther: “Vanuit het centrum proberen we erop toe te zien dat er niet enkel zware dossiers op het bord van de vrijwilligers belanden. Mensen begeleiden zonder netwerk, met een beperkte kennis van de taal en grote gezinnen is veeleisend en kan demotiverend werken. Het is belangrijk dat vrijwilligers succesbeleving ervaren. Anders dreigen ze af te haken.”
Om af te sluiten: Hoe slaag je er in om positief te blijven als vrijwilliger?
Herman: “Wanneer ik samen met een vluchteling op huisbezoek ga, is de uitstap zelf, ongeacht de beslissing van de eigenaar, vaak al een mooie ervaring. Onlangs ging ik met een jongen een appartement bezichtigen op de Antwerpse Paardenmarkt. We zijn daar toen samen de kerk binnengewandeld. Dat was voor hem een speciale ervaring en maakte de uitstap voor ons beiden plezieriger. Het is belangrijk om ook in zulke kleine ervaringen waarde te zien.”
Herman mag zichzelf ondertussen coördinator noemen van de kleine vrijwilligersgroep in het centrum. Hij ontvangt nieuwe vrijwilligers en maakt hen wegwijs in het begeleiden van erkende vluchtelingen. “Wat Herman en andere vrijwilligers doen is onbetaalbaar” zegt Esther nog. Daar ben ik het volledig mee eens.
Wil jij ook mee de woonkansen vergroten voor mensen op de vlucht? Neem dan contact op met Julien@orbitvzw.be of met een burgerinitiatief bij jou in de buurt.
Ook Fedasil is steeds op zoek naar vrijwilligers. Op deze pagina lees je hoe je je kan aanmelden.